1. Z postanowienia art. 488 § 2 k.p.c. że każda strona wyznacza jednego arbitra a wyznaczeni "wybiorą superarbitra", o ile zapis inaczej nie stanowi, oraz z postanowienia art. 492 k.p.c., że w razie braku zgody między arbitrami superarbiter zostanie wyznaczony przez sąd państwowy, wynika, że wybór superarbitra jest obowiązkowy, jeżeli zapis nie stanowi inaczej (…).

2. Skoro (…) na skutek nieustanowienia superarbitra nie doszło (…) do ukonstytuowania się Sądu polubownego w przepisanym składzie, przeto (...) wydany przez Sąd polubowny w składzie dwóch sędziów polubownych wyrok zapadł w postępowaniu dotkniętym nieważnością (...)

3. Pogwałcenie bowiem przepisów o składzie sądu polubownego stanowi w świetle obowiązujących zasad prawa bezwzględną przyczynę uzasadniającą w każdym wypadku uchylenie orzeczenia sądu polubownego.

1. Dopuszczalne jest dokonywanie zapisów na sąd polubowny co do sporów o roszczenia majątkowe pomiędzy podmiotami gospodarki uspołecznionej a krajowymi podmiotami nieuspołecznionymi.

2. Ustawa (…) w art. 509 i 510 § 1 pkt 4 k.p.c. zezwala na taką sytuację, w której sąd polubowny nie zastosuje obowiązującego prawa, nie czyniąc żadnego wyjątku ze względu na rodzaj stron. Gdyby zaś w rozstrzygnięciu swym dopuścił się naruszenia przepisów bezwzględnie obowiązujących lub zasad współżycia społecznego, to wyrok taki podlegałby uchyleniu (art. 509 i 510 § 1 pkt 4 k.p.c.).

1. Zapis na sąd polubowny jest umową, która dla swej ważności wymaga formy pisemnej. Aby zapis był ważny, musi nastąpić w pisemnym oświadczeniu poddanie sporu pod rozpoznanie sądu polubownego (art. 486, 487 k.p.c.). Zawarcie w sposób konkludentny umowy o oddanie sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego nie jest możliwe.

2. Powołanie sędziego polubownego nie jest (…) samo przez się oświadczeniem oddającym spór pod rozstrzygnięcie sądu polubownego, nie jest ono równoznaczne ze sporządzeniem i podpisaniem zapisu na sąd polubowny.

1. Na postanowienie sądu powiatowego wyznaczające sędziego polubownego na mocy art. 492 k.p.c. nie służy rewizja.

2. [S]trona zainteresowana będzie mogła podnosić swe zarzuty związane z wyznaczeniem sędziego polubownego w trybie art. 492 k.p.c. w ewentualnej skardze o uchylenie wyroku, którą w razie zaistnienia uchybień przewidzianych w art. 510 § 1 k.p.c. może wnieść do sądu państwowego.

[B]łędna wykładnia lub niewłaściwe zastosowanie prawa materialnego same przez się nie uzasadniają jeszcze podstawy skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego, którą art. 510 § 1 pkt 4 k.p.c. określa jako ubliżenie praworządności lub zasadom współżycia społecznego w Państwie Ludowym. Naruszenie prawa materialnego może stanowić uzasadnioną podstawę do uchylenia wyroku sądu polubownego, jeżeli doprowadziło w swym wyniku do rozstrzygnięcia jawnie gwałcącego naczelne zasady obowiązującego w Państwie Ludowym porządku prawnego lub godzącego w zasady współżycia społecznego. Te zasady muszą być uszanowane również w sądownictwie polubownym.

1. Skarga musi wskazywać konkretnie, jakie zarzuty podnosi strona skarżąca przeciw wyrokowi sądu polubownego, i musi być wniesiona w terminie z art. 511 k.p.c. Z upływem tego terminu prekluduje się zarówno uprawnienie do wniesienia skargi, jak również – jeżeli skarga została wniesiona w terminie – możność rozszerzenia jej podstaw.

2. Jeżeli (…) skarga wpłynęła w terminie (art. 511 § 1 k.p.c.), kwestię, czy wyrok sądu polubownego ubliża praworządności lub zasadom współżycia społecznego w Państwie Ludowym, musi sąd państwowy brać pod rozwagę z urzędu, a więc także i wówczas, gdy skarga nie zawiera zarzutu w tym zakresie, albo gdy zgłaszając ten zarzut skarżący dopatruje się tej wadliwości wyroku sądu polubownego w czym innym niż to w rzeczywistości ma miejsce.

3. Jeżeli (…) w postępowaniu ze skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego strona zgłasza po upływie terminu z art. 511 k.p.c. dalsze zarzuty przeciwko wyrokowi sądu polubownego, to wprawdzie te nowe zarzuty – jako sprekludowane – nie mogą już stanowić dodatkowej podstawy skargi, muszą być jednak przez sąd wzięte pod rozwagę o tyle, o ile są istotne dla oceny, jakiej sąd musi dokonać z urzędu, a mianowicie dla oceny, czy wyrok sądu polubownego nie ubliża praworządności lub zasadom współżycia w Państwie Ludowym.

4. [Z] samego już faktu, iż ustawa wylicza taksatywnie podstawy skargi (art. 510 § 1 k.p.c.), wynika, że zakresy tych podstaw nie znajdują się ze sobą w logicznym stosunku nadrzędności i podrzędności. Jeżeli bowiem taki mógł być stosunek między nimi, ustawa nie wymieniałaby oddzielnie takiej podstawy, która mieściłaby się bez reszty w innej podstawie.

5. [S]am fakt, że ustawa dopuszcza sądownictwo polubowne (art. 8 k.p.c.) i nadaje wyrokom sądów polubownych moc prawną na równi z wyrokami sądów państwowych (art. 508 § 2 k.p.c.), mimo że wyroki sądów polubownych mogą nie być zgodne z przepisami prawa materialnego, wyklucza możliwość przyjęcia poglądu, jakoby ewentualna niezgodność z przepisami prawa materialnego sama przez się dyskwalifikowała wyrok sądu polubownego. Dopóki bowiem wyrok taki nie ubliża swą treścią praworządności, lub zasadom współżycia społecznego (art. 509, 510 § 1 pkt 4 k.p.c.), kwestia, czy jest on zgodny z przepisami prawa materialnego, nie podlega niczyjej kontroli.

Zapis na sąd polubowny w umowie najmu (…) dotyczącej lokalu przekazanego następnie Skarbowi Państwa nie jest dla Skarbu Państwa wiążący. Z przepisu art. 399 § 1 k.z. nie wynika bowiem, by nabywca miał być także związany wszelkiego rodzaju umowami dodatkowymi, które nie dotyczą integralnych elementów stosunku najmu, a do takich umów dodatkowych zaliczyć należy tzw. klauzulę sądu polubownego.

1. [W]yrok Sądu Polubownego mógł być w niniejszej sprawie oceniany tylko w świetle przepisu art. 510 k.p.c., a ściślej – wobec braku innych zarzutów – pod tym kątem widzenia, czy wyrok ten swą treścią ubliża praworządności lub zasadom współżycia społecznego.

2. Sąd Polubowny rozpoznał sprawę tak, jak by umowa stron w ogóle nie została wykonana, a to jest oczywiście niezgodne ze stanem faktycznym (…); jeżeli zaś tak, to rozstrzygnięcie Sądu I instancji prowadzi (…) do rażącego uprzywilejowania pozwanego na niekorzyść Skarbu Państwa. A tak rażąco błędne rozstrzygnięcie ubliża praworządności (art. 510 § 1 pkt 4 k.p.c.).

[P]owód mógł się powołać na takie przyczyny [utraty mocy zapisu określone w art. 498 § 1 k.p.c. – wstawienie własne] w pozwie wniesionym do sądu państwowego – bez uprzedniego uzyskania osobnego orzeczenia (postanowienia Sądu) o wygaśnięciu zapisu na sąd polubowny. W myśl bowiem art. 498 § 1 k.p.c. z wymienionych w tym przepisie przyczyn „zapis traci moc” z samego prawa, a orzeczenie sądu o wygaśnięciu zapisu ma znaczenie deklaratywne.

[Z]arzut, że sprawę oddano do rozstrzygnięcia sądowi polubownemu, może być zawsze podnoszony tylko na zarzut pozwanego. Skoro zaś pozwany nie działa w stadium przygotowawczym, to odpowiedni zarzut może być podniesiony dopiero po zawiśnięciu sporu.