1. [Z]astosowanie przez sąd polubowny prawa materialnego właściwego w sprawie podlega kontroli sądu powszechnego tylko o tyle, o ile tego wymaga przeprowadzana z urzędu, zgodnie z zastrzeżoną w art. 1206 § 2 pkt 2 k.p.c. klauzulą porządku publicznego, ocena wyroku sądu polubownego pod kątem jego ewentualnej sprzeczności z podstawowymi zasadami polskiego porządku prawnego.

2. [O]bok zasady swobody umów i zasady pacta sunt servanda, do podstawowych zasad polskiego porządku prawnego należą także zasady wyznaczające granice swobody kształtowania umów i w konsekwencji – granice obowiązywania zasady pacta sunt servanda. Są nimi w szczególności zasada wolności działalności gospodarczej (…), zasada sprawiedliwości kontraktowej, oraz zasada kompensacyjnego charakteru odpowiedzialności odszkodowawczej, interpretowana w zgodzie z konstytucyjnym wymaganiem proporcjonalności (art. 31 ust. 3 Konstytucji), sprzeciwiająca się zastrzeganiu w umowach jako sankcji za naruszenie zobowiązania świadczenia pieniężnego w wysokości oderwanej od rozmiaru szkody, tak że stałoby się ono przede wszystkim środkiem swoistej kary i prowadziło do wzbogacenia drugiej strony (…).

3. Dokonane przez Sąd Polubowny obniżenie zastrzeżonej kary umownej nie miało (…) znamion dowolnego ograniczenia skutków prawnych zastrzeżenia kary umownej, lecz mieściło się w granicach ustawowego upoważnienia.

4. Same ewentualne nieprawidłowości w zastosowaniu art. 484 § 2 k.c. przez Sąd Polubowny nieprowadzące do sprzeczności wydanego przez niego wyroku z podstawowymi zasadami porządku prawnego nie mogły mieć (…) znaczenia w sprawie o uchylenie tego wyroku.

1. Ponieważ w konwencji [Konwencji nowojorskiej - wstawienie własne] uregulowano w sposób wyczerpujący sprawę przesłanek uznania i wykonania orzeczenia zagranicznego sądu arbitrażowego (art. V Konwencji) sąd polski nie może sięgać do art. 1215 § 2 kpc w zw. z art. 1214 § 3 pkt 2 kpc.

2. [P]rzynależność arbitra i pełnomocnika do jednej barristers’ chambers, nie stanowi automatycznie źródła konfliktu interesów i powinna być rozważana in casu.

3. Klauzula porządku publicznego w ramach postępowania o stwierdzenie wykonalności wyroku zagranicznego sądu arbitrażowego, nie może zastępować procedury wyłączenia arbitra, której wdrożenia strona postępowania arbitrażowego zaniechała, a które służyło zmniejszeniu ryzyka nadużywania pozamerytorycznych zarzutów dotyczących niezależności lub bezstronności arbitra, po zakończeniu postępowania arbitrażowego.

[S]ąd powszechny rozpoznając skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego może rozważyć, czy w konkretnej sprawie zaszły ważne względy uzasadniające odstępstwo (przez sąd polubowny - wstawienie własne) od zasady związania prawomocnym wyrokiem i pomocne powinno być w tym zakresie odwołanie się do okoliczności, które umożliwiają wznowienie postępowania przed sądem państwowym. (…) Z punktu widzenia podstaw do wznowienia postępowania nie ma (…) przeszkód aby ujawnienie nowych okoliczności faktycznych nastąpiło w wyniku czynności biegłego przeprowadzonych w innej sprawie, po zakończeniu postępowania, które miałoby zostać wznowione. Istotne jest aby była to okoliczność istniejąca już w toku zakończonego postępowania.

1. Arbiter nie powinien być powiązany z żadną ze stron postępowania; winien być wolnym od jakichkolwiek zobowiązań i nacisków, a wykonując obowiązki arbitra sprawę rozstrzygać wyłącznie według własnego uznania, w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał. Ujawnienie tych okoliczności powinno nastąpić niezwłocznie po powołaniu osoby na arbitra lub po ich zaistnieniu. Przepis [art. 1174 § 1 k.p.c. - wstawienie własne] mówi też o okolicznościach, które mogłyby wzbudzić wątpliwości co do bezstronności lub niezależności arbitra, nie zaś o takich, które wątpliwości te wzbudzają.

2. Stronie przeciwnej, nie zaś arbitrowi, pozostawione jest prawo dokonania oceny, czy ujawnione przez arbitra okoliczności wątpliwości te wzbudzają, czy też nie i ewentualnie wszczęcie trybu z przepisów art. 1176 § 3 i 4 k.p.c., z wystąpieniem do sądu powszechnego z wnioskiem o wyłączenie arbitra włącznie. Wyraźnie jednak podkreślić należy, iż istnienie okoliczności mogących wywołać wątpliwość co do niezależności lub bezstronności arbitra nie jest równoznaczne z uznaniem braku bezstronności lub niezależności osoby powołanej na arbitra.

3. Prawo do dokonania potrącenia jest prawem podmiotowym uprawnionego i nie można go ograniczać w jego realizacji. Zgłoszenie zarzutu jest zarazem procesową formą obrony pozwanego przez żądaniem powoda, której nie może być pozbawiony.

Rozpoznając w ramach badania zasadności powództwa głównego zgłoszony przez pozwanego zarzut potrącenia Sąd Polubowny nie musiał uzależniać tegoż badania od istnienia w tym zakresie zapisu na sąd Polubowny.

4. W ramach kognicji sądu rozpoznającego skargę na orzeczenie Sądu Polubownego nie mieści się, co do zasady, kontrola zgodności tego orzeczenia z prawem materialnym ani badanie co do prawidłowości ustaleń faktycznych, poza wyrokowaniem opartym na oczywiście wybiórczej i nierzetelnej ocenie dowodów. Tymczasem motywy wyroku Sądu Polubownego są obszerne, wielowątkowe, oparte o wskazywane dowody i wyjaśniają podstawy przyjęcia przez ten Sąd, iż istniała – w określonej wysokości – wierzytelność odszkodowawcza pozwanego głównego, zgłoszona do potrącenia z wierzytelnością powoda głównego i skuteczności dokonanego potrącenia, które skutkowało oddaleniem powództwa głównego. Badanie zasadności skargi nie przybiera więc rozmiarów właściwych kontroli merytorycznej takiego orzeczenia. Poza tym apelujący pamiętać winien, że decydując się na poddanie sporu rozstrzygnięciu sądu polubownego musi mieć świadomość zarówno pozytywnych, jak i negatywnych tego skutków. Z jednej strony kontrahenci nie są narażeni na długotrwałość postępowania, lecz z drugiej strony rezygnują z niektórych gwarancji procesowych, obowiązujących w postępowaniu przed sądem powszechnym. Nie było też przeszkód, aby postępowanie przed sądem polubownym było dwuinstancyjne (art. 1205 § 2 k.p.c.).

1. Podstawy uchylenia wyroku sądu polubownego wymienia wyczerpująco art. 1206 k.p.c. Sąd rozpoznający skargę jest związany przytoczonymi przez skarżącego podstawami, może więc uchylić wyrok sądu polubownego ze względu na zaistnienie podstawy wymienionej w art. 1206 w zasadzie o tyle tylko, o ile została ona powołana skardze.

2. Z urzędu, a zatem nawet bez przytoczenia w skardze, uwzględnia jedynie dwie z wymienionych w art. 1206 k.p.c. podstaw uchylenia wyroku sądu arbitrażowego: wynikającą z ustawy niemożność rozstrzygnięcia sporu przez ten sąd (art. 1206 § 2 pkt 1 k.p.c.) i sprzeczność wyroku sądu arbitrażowego z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej (art. 1206 § 2 pkt 2 k.p.c.).

1. [W] sytuacji kiedy strony nie doszły do porozumienia w zakresie ustalenia reguł postępowania drugoinstancyjnego i sposobu jego przeprowadzenia, sąd polubowny, mając na uwadze wolę stron, wyrażoną jasno w klauzuli arbitrażowej, sprzeczną z treścią obowiązującego go regulaminu, winien był albo odmówić przyjęcia sprawy do rozpoznania, albo stosownie do dyspozycji art. 1184 § 2 k.p.c. przeprowadzić postępowanie drugoinstancyjne w taki sposób, w jaki uzna za właściwy.

2. [W] sytuacji występującej sprzeczności zapisu na sąd polubowny w zakresie zastrzeżenia dwuinstancyjności postępowania z treścią regulaminu sądu polubownego w zakresie jednej instancji, prymat należy przyznać woli stron, a zatem klauzuli arbitrażowej. [S]koro po pierwsze strony ustaliły obopólnie zasadę dwuinstancyjności przed wybranym przez siebie sądem polubownym, po drugie nie uzgodniły jedynie reguł przeprowadzenia postępowania w drugiej instancji, sąd polubowny zobowiązany był do samodzielnego określenia tychże reguł.

3. [S]koro w klauzuli arbitrażowej strony odwołały się do postępowania dwuinstancyjnego, niezachowanie tego wymogu przez sąd polubowny musi być uznane za naruszenie podstawowych zasad postępowania przed tym sądem (art. 1206 § 1 pkt 4 k.p.c.), prowadząc do uwzględnienia skargi i uchylenia zaskarżonego wyroku (…).

1. W związku z tym, że uchylenie wyroku sądu polubownego może nastąpić wyłącznie z określonych ustawą przyczyn uwzględnianych w zasadzie z urzędu, a rozpoznanie skargi kasacyjnej następuje, z wyjątkiem nieważności postępowania przed sądem drugiej instancji, w granicach podstaw skargi kasacyjnej, skarga kasacyjna w sprawie o uchylenie wyroku sądu polubownego może być – poza przypadkiem nieważności postępowania przed sądem drugiej instancji – uwzględniona tylko w razie zasadności przytoczonej podstawy kasacyjnej zawierającej zarzut uzasadniający lub mogący uzasadniać stwierdzenie przyczyny uchylenia wyroku sądu polubownego powołanej w skardze o uchylenie lub uwzględnianej z urzędu.

2. [O]drębne wymienienie tych okoliczności [wskazanych w art. 1206 § 1 pkt 2, 4 i 5 k.p.c. – wstawienie własne] jako przyczyn uchylenia wyroku sądu polubownego prowadzi do wniosku o ich wyłączeniu z zakresu zastosowania klauzuli porządku publicznego.

3. Będzie (…) stanowić naruszenie tego przepisu [art. 1183 zdanie drugie k.p.c. – wstawienie własne], wyrażającego jedną z podstawowych zasad postępowania arbitrażowego, przeprowadzenie przez sąd polubowny postępowania z pominięciem zgłoszonego dowodu, gdy strona nie zrezygnowała z jego przeprowadzenia, a dowód ten był konieczny do rozstrzygnięcia sprawy.

1. Nie można podzielić poglądu (…) jakoby w związku z zaistniałym sporem wykonawca powinien doprowadzić do powołania Komisji Rozjemczej i przedstawić jej spór, a konsekwencją zaniechania tych działań jest utrata możliwości skutecznego dochodzenia roszczenia. Postanowienia rozdziału - Roszczenia, spory i arbitraż [Warunków Kontraktowych FIDIC - wstawienie własne] nie przewidują takich sankcji.

2. W postępowaniu przed Sądem Polubownym arbitrzy nie są związaniu decyzjami Komisji Rozjemczej, której decyzje winny być traktowane jako dowód w sprawie. Decyzja Komisji Rozjemczej nie może być traktowana w sposób analogiczny jak wyrok sądu polubownego, ani postępowanie przed taką Komisją nie jest częścią postępowania przed Sądem Polubownym.

3. Zamawiający o konieczności wykonania prac dodatkowych został prawidłowo poinformowany i konieczności ich wykonania nie zakwestionował. Nie może zatem skutecznie podnosić, że zapłata za te prace z uwagi na zaangażowanie środków publicznych w finansowanie robót narusza podstawowe zasady porządku prawnego.

1. [W] okolicznościach konkretnej sprawy istotne jest, czy strony sporządzając zapis na sąd polubowny dopełniły przewidzianego w art. 1161 § 1 k.p.c. wymagania dostatecznego oznaczenia jego przedmiotu. Precyzyjne określenie go powinno dostatecznie identyfikować stosunek prawny podlegający przekazaniu do rozpoznania sądowi polubownemu.

2. [P]oddanie sądowi polubownemu sporów ze stosunku umownego zakreśla jego kompetencję do rozstrzygania co do istnienia, skuteczności, ważności umowy, wszelkich roszczeń o wykonanie umowy, roszczeń powstających w razie niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, roszczeń o zwrot bezpodstawnie spełnionego świadczenia, powstałych w razie bezskuteczności umowy albo skutecznego odstąpienia od niej, roszczeń deliktowych, jeśli wynikają ze zdarzenia będącego zarazem niewykonaniem lub niewłaściwym wykonaniem umowy, w zależności od ustaleń stron – spory powstające na tle ugody zawartej co do roszczenia wynikającego z umowy, w której zamieszczona była klauzula arbitrażowa.

3. Zapis [na sąd polubowny – wstawienie własne] dotyczy szeroko ujmowanej właściwości sądu do rozpoznania sprawy, a zasadniczym jego skutkiem jest wyłączenie właściwości sądów państwowych na rzecz kompetencji sądu arbitrażowego. Mieści się zatem w szeroko pojmowanej, funkcjonalnej definicji czynności procesowej, uwypuklającej jej przedmiot i skutki oraz założenie, że czynności procesowe nie powinny być ograniczone do czynności jednostronnych.

4. Od zasady, że zapis na sąd polubowny wiąże strony, które go sporządziły, istnieją wyjątki, w tym dotyczące rozszerzenia granic zapisu na osoby będące następcami prawnymi stron, zarówno pod tytułem ogólnym, jak i szczególnym, w ramach stosunku prawnego poddanego rozpoznaniu tego sądu.

5. Zakres kognicji sądu rozpoznającego zarzut zapisu na sąd polubowny, którego uwzględnienie prowadziłoby do odrzucenia pozwu (art. 1165 § 1 k.p.c.), obejmuje nie tylko ustalenie faktu istnienia umowy, poddającej rozpoznanie sporu sądowi polubownemu, ale również tego, czy roszczenie powoda, wyrażone żądaniem i okolicznościami faktycznymi przytoczonymi na jego uzasadnienie, mieści się w zakresie przedmiotowym i podmiotowym tej umowy. Konieczność rozpoznania tego zarzutu na etapie poprzedzającym wdanie się przez strony w spór co do istoty sprawy, nie może być traktowana jako niedopuszczalność odnoszenia się do wszelkich zagadnień materialnoprawnych. Jeśli zatem stwierdzenie, czy roszczenie zgłoszone w pozwie należy do zakresu zapisu na sąd polubowny, wymaga badania treści umowy i zgodnego zamiaru stron, które ją zawarły, to sąd nie może uchylić się od ustaleń i rozstrzygnięcia tych kwestii.