Konwencja [o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych, sporządzona w Lugano dnia 16 września 1988 r. – wstawienie własne] pozostawia regulację terminu do wniesienia środka zaskarżenia przez wnioskodawcę [od orzeczenia oddalającego jego wniosek o zezwolenie na wykonanie wyroku sądu zagranicznego – wstawienie własne] wewnętrznemu prawu państwa wykonania. Na gruncie art. 1151 § 2 zdanie drugie k.p.c. przyjmuje się jednolicie, że w naszym systemie środkiem zaskarżenia do sądu drugiej instancji orzeczenia wydanego w sprawie o stwierdzenie wykonalności jest zażalenie (…) [T]ermin ustawowy do wniesienia tego zażalenia przez wnioskodawcę wynosi zgodnie z art. 394 § 2 k.p.c. tydzień. (…) [Ś]rodek ten wnosi się wprost do sądu apelacyjnego.

Względny charakter art. 740 k.c., do którego odwołał się skarżący (…) przesądza, że nie można przepisu tego – gdyby nawet przyjąć, że mógłby stanowić podstawę materialnoprawną przy ocenie roszczenia, będącego przedmiotem sporu – uznać za przepis kardynalny, wpisujący się w zasady praworządności.

Gdy skarga [o uchylenie wyroku sądu polubownego – wstawienie własne] opiera się na zarzutach naruszenia prawa materialnego, konieczne jest wykazanie jednej z kwalifikowanych cech tego naruszenia, do których zalicza się uchybienie praworządności lub zasadom współżycia społecznego w Rzeczypospolitej Polskiej (art. 712 § 1 pkt 4 k.p.c.). Wykazanie naruszenia prawa materialnego nie jest wystarczającą prawną przesłanką uwzględnienia skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego.

1. [Z]akresem pojęcia „porządek publiczny” objęte są przede wszystkim zasady wynikające z Konstytucji oraz zasady rządzące poszczególnymi dziedzinami prawa. (…) [W] ramach umownych stosunków cywilnoprawnych (…) w grę wejdzie w pierwszej kolejności zasada autonomii woli stron oraz równorzędności podmiotów. Te bowiem zasady znalazłyby zastosowanie, gdyby to sąd polski sam stosował prawo, według którego zapadło zagraniczne orzeczenie arbitrażowe.

2. [J]eżeli orzeczenie sądu zagranicznego jest wyrazem zastosowania instytucji prawnej znanej prawu polskiemu, to nie sposób orzeczenia tego postrzegać w kategoriach niezgodności z podstawowymi zasadami porządku prawnego i przepis art. 1146 § 1 pkt 5 k.p.c. nie może stanowić przeszkody do uznania orzeczenia sądu zagranicznego.

3. [M]erytoryczna zasadność wydanego orzeczenia arbitrażowego pozostaje poza granicami osądu w sprawie dotyczącej stwierdzenia wykonalności wyroku sądu polubownego wydanego za granicą.

4. [U]stawodawca przewidział dwa odmienne tryby zaskarżania postanowień, w których znalazło się rozstrzygnięcie dotyczące orzeczenia sądu zagranicznego: w odniesieniu do postanowienia o uznaniu orzeczenia sądu zagranicznego środkiem zaskarżenia jest apelacja i postępowanie apelacyjne, natomiast w odniesieniu do postanowienia o wykonalności orzeczenia sądu zagranicznego – zażalenie i postępowanie zażaleniowe. Takie odmienne uregulowania środka zaskarżenia orzeczenia sądu pierwszej instancji pociągają za sobą konsekwencje w postaci takiej, że środek zaskarżenia odnoszący się do uznania rozpoznawany jest w trybie apelacyjnym, zaś środek zaskarżenia wykonalności – w trybie zażaleniowym.

1. [Z]awarcie porozumienia obejmującego klauzulę arbitrażową, należy traktować jako czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu majątkiem mocodawcy. W rezultacie nie jest wówczas wystarczające pełnomocnictwo ogólne odnoszące się jedynie do czynności zwykłego zarządu (art. 98 zd. 1 k.c.).

2. Klauzula [arbitrażowa – wstawienie własne] (…), umieszczona w umowie zasadniczej (np. umowie dzierżawy), nie należy do postanowień tej umowy zasadniczej, a jej treść i skuteczność prawna powinny być rozpatrywane samodzielnie (autonomicznie). Oznacza to, że do skutecznego zawarcia umowy zasadniczej i porozumienia obejmującego zapis na sąd polubowny niezbędne byłoby udzielenie innych postaci pełnomocnictw. O ile dla zawarcia umowy dzierżawy mogłoby być wystarczające pełnomocnictwo ogólne (art. 98 zd. 1 k.c.), o tyle w zakresie zapisu na sąd polubowny niezbędne byłoby co najmniej tzw. pełnomocnictwo rodzajowe (art. 98 zd. 2 k.c).

1. [W]ynikające z art. 54 akapit 2 Konwencji lugańskiej wymaganie, aby sąd państwa pochodzenia miał jurysdykcję na podstawie przepisów, które są zgodne z przepisami jurysdykcyjnymi Konwencji zawartymi w jej tytule II lub innej umowy międzynarodowej między państwem pochodzenia a państwem wezwanym, tj. państwem uznającym, obowiązującej w chwili wniesienia pozwu, jest spełnione także wtedy, gdy taka umowa międzynarodowa reguluje jedynie podstawy tzw. jurysdykcji krajowej pośredniej, czyli jurysdykcji dla celów uznania lub stwierdzenia wykonalności.

2. [K]lauzula porządku publicznego w ujęciu art. 27 pkt 1 Konwencji lugańskiej może stanowić podstawę odmowy uznania orzeczenia pochodzącego z innego państwa konwencyjnego tylko w wyjątkowych wypadkach; chodzi o szczególnie rażące przypadki odstępstwa od istotnych i podstawowych zasad krajowego porządku prawnego. Sama niezgodność norm prawnych zastosowanych przez sąd państwa pochodzenia przy wydawaniu orzeczenia z krajowymi normami prawnymi, które miałyby zastosowanie, gdyby sąd krajowy rozpoznawał sprawę, nie jest wystarczająca.

3. Każde orzeczenie, niezależnie od tego, czy podlega wykonaniu w drodze egzekucji czy nie, może być uznane w innym państwie konwencyjnym (art. 26 Konwencji) [lugańskiej – wstawienie własne], natomiast tylko orzeczenia wykonalne, tj. nadające się do wykonania w drodze egzekucji, mogą podlegać stwierdzeniu wykonalności (art. 31 i nast.).

4. [U]znanie według Konwencji – inaczej niż uznanie unormowane w art. 1145 § 1 k.p.c. – nie wymaga przeprowadzenia postępowania delibacyjnego; obowiązuje zasada uznania automatycznego, które następuje z mocy prawa bez potrzeby przeprowadzania jakiegokolwiek postępowania w tym względzie (art. 26 akapit 1). Konwencja lugańska przewiduje natomiast możliwość wystąpienia z wnioskiem o ustalenie, że dane orzeczenie podlega uznaniu (art. 26 akapit 2); wniosek taki inicjuje postępowanie, które nie jest postępowaniem delibacyjnym, gdyż nie stanowi warunku uznania, lecz służy jedynie zbadaniu, czy spełnione są przesłanki uznania. Postępowanie takie toczy się według przepisów przewidzianych dla postępowania o stwierdzenie wykonalności (art. 26 akapit 2 w związku z art. 31 i nast.). W konwencji lugańskiej odrębnie uregulowane jest postępowanie o stwierdzenie wykonalności (art. 31 i nast.), przy czym przesłanki uznania i stwierdzenia wykonalności w znacznej części pokrywają się (por. art. 34 akapit 2).

1. [U]mowa o utworzeniu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może zawierać zapis na sąd polubowny (art. 697 k.p.c.) lub umowę derogacyjną (art. 1105 k.p.c.), obejmujące tak założycieli spółki jak i utworzoną przez nich spółkę. Jeżeli stronami umowy o zagraniczny sąd polubowny (art. 1105 § 2 k.p.c.) są strony mające zamieszkanie lub siedzibę za granicą albo prowadzące za granicą przedsiębiorstwo (podmioty zagraniczne) i strony będące podmiotami krajowymi, umowa jest skuteczna także między tymi ostatnimi i może dojść do sytuacji, że właściwym do rozpoznania sporu między nimi będzie działający za granicą sąd polubowny.

2. Stosownie do art. 698 § 2 k.p.c. w zapisie na sąd polubowny należy dokładnie oznaczyć przedmiot sporu albo stosunek prawny, z którego spór wynikł lub może wyniknąć. Z przepisu tego wynika, że nie jest dopuszczalne poddanie pod rozstrzygnięcie sądu polubownego wszystkich sporów, jakie w ogóle mogą wyniknąć w przyszłości, bez oznaczenia określonego stosunku prawnego.

3. [A]rt. 14 ust. 4 umowy spółki, ustanawiając „wyłączną właściwość” sądu arbitrażowego, bliżej nie określa tego sądu ani nawet nie wskazuje państwa, w którym ma on działać. Jest to okoliczność, która sama przez się jest wystarczająca do uznania nieważności zawartej w tym postanowieniu umowy o zagraniczny sąd polubowny.

4. Wprawdzie konsekwencją skutecznego podniesienia tak zarzutu zapisu na sąd polubowny, jak i zarzutu umowy o zagraniczny sąd polubowny jest odrzucenie pozwu, ale w pierwszym wypadku podstawą odrzucenia jest to, że rozstrzygnięcie sprawy należy do sądu polubownego (art. 199 pkt 4 k.p.c.), a w drugim – brak jurysdykcji krajowej (art. 1099 k.p.c.), bowiem umowa o zagraniczny sąd polubowny wyłącza tę jurysdykcję (art. 1105 § 2 k.p.c.).

1. Sąd polubowny nie jest związany przepisami postępowania cywilnego, nie może jednak zaniechać wszechstronnego wyjaśnienia okoliczności niezbędnych do rozstrzygnięcia sprawy. Na tle takiego unormowania w literaturze podnosi się, że w postępowaniu przed sądem polubownym nie obowiązują przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o pełnomocnictwie, w szczególności możliwe jest tu udzielenie pełnomocnictwa także innym osobom niż wymienione w art. 87 k.p.c., a ponadto dla ważności pełnomocnictwa do działania przez sądem polubownym nie jest przewidziana żadna określona forma, w związku z czym zakres pełnomocnictwa, czas jego trwania i skutki należy oceniać według prawa cywilnego.

2. Strony w zapisie na sąd polubowny mogą wykluczyć zastępstwo przez pełnomocnika i przewidzieć konieczność osobistego działania przed sądem polubownym.

3. W odniesieniu do doręczeń przyjmuje się (…), że sąd polubowny nie jest związany trybem i formą doręczeń przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego i może stosować dla wezwania stron, świadków i biegłych taki tryb, jaki uzna za słuszny i celowy. Dotyczy to także doręczenia wyroku sądu polubownego zgodnie z art. 709 k.p.c. Nie będąc związany przepisami Kodeksu postępowania cywilnego, sąd polubowny musi jednak zapewnić takie reguły postępowania, które zapewniają stronie możliwość obrony.

4. W postępowaniu o zamówienie publiczne, prowadzonym na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych (jedn. tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 664 ze zm.), wyrok zespołu arbitrów doręcza się ustanowionemu pełnomocnikowi.

[N]ie w każdym wypadku stwierdzenie niezgodności wyroku ze stanem faktycznym prowadzić może do jego uchylenia. Przyjmuje się bowiem, że wniosek o naruszeniu praworządności jest uzasadniony wtedy, gdy skutek wyroku sądu polubownego godzi w podstawowe zasady porządku prawnego państwa.

1. Przewidziane tym przepisem [art. 1105 § 2 k.p.c. - wstawienie własne] uzależnienie dopuszczalności skutecznego zastrzeżenia klauzuli arbitrażowej od „zagranicznego statusu” co najmniej jednej ze stron odnosi się do fazy zawarcia umowy derogacyjnej, zatem dotyczy stron tej właśnie umowy, a nie stron sporu objętego zapisem. Celem umowy derogacyjnej jest bowiem poddanie przyszłych sporów majątkowych sądowi polubownemu (art. 697 k.p.c. w zw. z art. 1105 § 2 k.p.c.), a zatem o skuteczności zapisu na działający za granicą sąd polubowny rozstrzyga kreująca ten zapis umowa derogacyjna, o ile w chwili zawierania tej umowy spełnione są przesłanki ograniczające, a wymienione w art. 1105 § 2 k.p.c.

2. Konieczność badania mocy i skuteczności prawnej klauzuli arbitrażowej, ale wg stanu faktycznego z daty zawarcia umowy derogacyjnej, może doprowadzić nawet do takiej sytuacji, w której zagraniczny sąd polubowny będzie właściwy do rozstrzygnięcia sporu, mimo, że w dacie jego wszczęcia strony tego sporu nie spełniają już żadnej z wymienionych w art. 1105 § 2 k.p.c. cech „zagraniczności”, tj. posiadania siedziby za granicą, lub prowadzenia tam przedsiębiorstwa, z którym wiąże się wszczęty spór (...).