1. Where domestic rules of procedure require a national court to grant an application for annulment of an arbitration award where such an application is founded on failure to observe national rules of public policy, it must also grant such an application where it is founded on failure to comply with the prohibition laid down in Article 85 of the Treaty (now Article 81 EC). That provision constitutes a fundamental provision which is essential for the accomplishment of the tasks entrusted to the Community and, in particular, for the functioning of the internal market. Also, Community law requires that questions concerning the interpretation of the prohibition laid down in Article 85 should be open to examination by national courts when they are asked to determine the validity of an arbitration award and that it should be possible for those questions to be referred, if necessary, to the Court of Justice for a preliminary ruling.

2. Community law does not require a national court to refrain from applying domestic rules of procedure according to which an interim arbitration award which is in the nature of a final award and in respect of which no application for annulment has been made within the prescribed time-limit acquires the force of res judicata and may no longer be called in question by a subsequent arbitration award, even if this is necessary in order to examine, in proceedings for annulment of a subsequent arbitration award, whether an agreement which the interim award held to be valid in law is nevertheless void under Article 85 of the Treaty (now Article 81 EC), where the time-limit prescribed does not render excessively difficult or virtually impossible the exercise of rights conferred by Community law.

1. [U]mowa derogacyjna na rzecz sądu zagranicznego oraz na rzecz działającego za granicą sądu polubownego (art. 1105 § 1 i 2 k.p.c.) musi być poprzedzona istnieniem jurysdykcji krajowej. Przeszkodę w skutecznym zawarciu umowy derogacyjnej może natomiast stwarzać wyłączna jurysdykcja sądu polskiego. Ta jednak przeszkoda działa tylko przy derogacji na rzecz sądu państwa obcego (art. 1105 § 1 zd. drugie k.p.c.) i nie ma zastosowania przy derogacji na rzecz obcego sądu polubownego, która doznaje jedynie ograniczeń przewidzianych w art. 697 § 1 k.p.c.

2. [P]rzewidziane w art. 1105 § 2 kpc uzależnienie dopuszczalności klauzuli arbitrażowej od „zagranicznego statusu” jednej ze stron odnosi się do fazy zawarcia umowy derogacyjnej, a więc dotyczy stron tej umowy, a nie stron sporu objętego zapisem.

3. [A]rt. 1105 § 2 kpc odnosi się również do umów wielostronnych. (…) W przypadku umowy wielostronnej może więc dojść do sytuacji, że właściwym do rozpoznania sporu między stronami – podmiotami krajowymi będzie zagraniczny sąd polubowny.

4. Konwencja nowojorska nie zajmuje się formą, w jakiej ma nastąpić odesłanie stron przez sąd krajowy do arbitrażu. Decyduje więc o tym procedura krajowa. W myśl art. 1105 § 2 k.p.c. zapis (klauzula arbitrażowa) wyłącza jurysdykcję sądów polskich na rzecz zagranicznego sądu polubownego. Z kolei brak jurysdykcji krajowej prowadzi do odrzucenia pozwu (art. 1009 k.p.c.).

1. [N]a postanowienie sądu drugiej instancji kończące postępowanie w sprawach o stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu zagranicznego lub wydanego za granicą orzeczenia sądu polubownego kasacja jest dopuszczalna.

2. [S]ądy polubowne (arbitrażowe) – co wynika z ich istoty i podstawowych funkcji – są sądami niepaństwowymi, powoływanymi do życia wolą stron, w granicach rozporządzalności prawami prywatnymi oraz w ramach obowiązujących ustaw. Przydawanie zatem sądom polubownym (arbitrażom) przymiotów organu państwa nie znajduje żadnego uzasadnienia.

3. [N]ie ma w (…) postanowieniach [Konwencji o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń arbitrażowych, sporządzonej w Nowym Jorku w dniu 10 czerwca 1958 r.] wymagania pod adresem zagranicznego orzeczenia arbitrażowego, aby „nadawało się do wykonania w drodze egzekucji”, jak stanowi art. 1150 § 1 k.p.c. Konwencja nie przewiduje zresztą odrębnych postępowań w sprawie uznania i stwierdzenia wykonalności zagranicznego orzeczenia arbitrażowego, dla obu form orzekania ustalając jednolite przesłanki oddalenia wniosku.

Z samej istoty zawarcia umowy przez czynności konkludentne wynika, że może ono dotyczyć tylko tych czynności, które faktycznie przez strony zostały dokonane. W sytuacji, gdy strona przeciwna kwestionuje poddanie sporu pod sąd arbitrażowy nie może być mowy o zapisie na sąd polubowny zawartym w sposób konkludentny.

1. Nie może ulegać wątpliwości, że do dokonania skutecznego zapisu na sąd polubowny nie jest wystarczające pełnomocnictwo ogólne, bowiem czynność ta przekracza zakres zwykłego zarządu.

2. Umieszczenie klauzuli o zapisie na sąd polubowny we wzorze umowy stanowiącym załącznik do zarządzenia wydanego przez Prezesa Agencji należy traktować jako pełnomocnictwo szczególne dla osób upoważnionych do zawierania umów dzierżawy do dokonywania zapisu na sąd polubowny w sposób ważny.

Zakresem zastosowania umowy z 1994 r. między Polską a Białorusią o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych, pracowniczych i karnych nie jest objęte uznanie i wykonanie orzeczeń arbitrażowych (sądów polubownych).

1. [C]esjonariusz wstępuje w pozycję prawną cedenta. Niejako drugą stroną tej zasady jest dopuszczalność podnoszenia przez dłużnika wobec cesjonariusza wszelkich zarzutów, które miał przeciwko cedentowi w chwili powzięcia wiadomości o przelewie (art. 513 § 1 k.c.). Dłużnik wierzytelności z umowy zawierającej zapis na sąd polubowny, pozwany przed sąd powszechny, może więc podnieść zarzut zapisu na sąd polubowny (art. 697 § 2 w zw. z art. 202 k.p.c.) także przeciwko cesjonariuszowi.

2. Skuteczność zapisu na sąd polubowny wobec cesjonariusza wyklucza możliwość powoływania się na brak zapisu na sąd polubowny, gdy powód występuje jako cesjonariusz, który nabył wierzytelność objętą zapisem.

3. Przyjmuje się, iż wniosek o naruszeniu praworządności jest uzasadniony wtedy, gdy skutek wyroku sądu polubownego godzi w podstawowe zasady porządku prawnego państwa (…) - np. rozstrzygnięcie sądu polubownego jest oczywiście niezgodne z ustalonym stanem faktycznym.

4. [G]dy chodzi o wskazane w art. 712 § 1 pkt 4 k.p.c. kryterium zasad współżycia społecznego, niezbędne jest wskazanie określonych zasad współżycia społecznego, z którymi nie można pogodzić skutków wyroku sądu polubownego.

1. [P]oddanie sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego nie wyłącza kompetencji sądu państwowego w sposób definitywny. Postępowanie przed sądem polubownym stanowi jedynie pewien fragment całego systemu ochrony interesów uprawnionego.

2. [N]ie do obrony jest stanowisko, że postępowanie przed sądem państwowym, wszczęte złożeniem wniosku o zabezpieczenie roszczenia, które będzie dochodzone przed sądem polubownym, staje się samodzielną sprawą w rozumieniu art. 392 § 1 k.p.c. Postępowanie takie pozostaje nadal postępowaniem, w którym rozstrzygana jest jedynie pewna kwestia incydentalna. Wydane orzeczenie nie kończy postępowania „w sprawie”, mimo że kończy postępowanie wszczęte wnioskiem o zabezpieczenie roszczenia. Orzeczeniem kończącym sprawę jako pewną całość poddaną osądowi stanowić będzie dopiero wyrok sądu polubownego. Zarządzenie tymczasowe wydane przez sąd państwowy, a dotyczące zabezpieczenia roszczenia, pozostaje orzeczeniem rozstrzygającym jedynie kwestię incydentalną.

[S]ąd polubowny nie jest związany obowiązującymi przepisami prawa materialnego, bowiem jako jedno z kryterium oceny prawidłowości wyroku ustawa wprowadziła wymóg praworządności lub zasad współżycia społecznego. Oznacza to (…) że skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego nie może być uwzględniona tylko z uwagi na ujawnione wadliwości podważanego wyroku pod względem prawnym lub faktycznym.

1. [O]cena prawidłowości dokonywanej przez sąd wykładni oświadczeń woli stron, wyartykułowanych w treści zapisu na sąd polubowny, wykracza już poza hipotezę normy zawartej w art. 698 § 2 k.p.c., a wiąże się z kwestią właściwego stosowania art. 65 § 1 i § 2 k.c.

2. Przepisy k.p.c. dopuszczają możliwość zawierania umów o oddanie sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego, ale także i możliwość ich rozwiązywania lub odstępowania od nich w sposób dorozumiany. Jeżeli więc zarzut zapisu na sąd polubowny nie zostanie zgłoszony przez pozwanego do chwili wdania się w spór co do istoty sprawy, to przyjąć należy, że strony w sposób dorozumiany odstąpiły od zawartej uprzednio umowy co do rozpoznania sprawy przez sąd polubowny.

3. Nie ma (…) podstaw, do pozbawienia pozwanego uprawnienia do późniejszego cofnięcia zgłoszonego już uprzednio zarzutu zapisu na sąd polubowny, przy czym cofnięcie zgłoszonego zarzutu może być dokonane wyraźnie, jak również w sposób dorozumiany.