id: 20276

Umowa międzynarodowa wiąże zarówno państwa, które ją ratyfikowały, jak i podmioty, których sferę działalności reguluje. Nie jest zatem konieczne, by w kontrakcie strony powoływały przepisy obowiązującej umowy międzynarodowej jako podstawę sposobu rozstrzygania sporów i wykonania orzeczenia.

Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie

z dnia 10 września 1997 r.

I ACz 813/97

Sąd Apelacyjny w Warszawie w składzie:

SSA M. Szulc (przewodniczący, sprawozdawca)

SSA I. Fick-Brzeska

SSW A. Orłowska

po rozpoznaniu w dniu 10 września 1997 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku O. w G. /B/ z udziałem Przedsiębiorstwa Wielobranżowego „R” Spółki z o.o. w R. o nadanie klauzuli wykonalności na skutek zażalenia wierzyciela od postanowienia Sądu Wojewódzkiego w Warszawie z dnia 14 kwietnia 1997 r. sygn. akt […] postanawia:

Uchyla zaskarżone postanowienie i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Wojewódzkiemu w Warszawie pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach procesu za II instancję.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 14.IV.1997 r. sygn. akt […] Sąd Wojewódzki w Warszawie oddalił wniosek O. w G. /B/ o nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej z dnia 30.VI.1995 r. sygn. akt […].

Sąd Wojewódzki wskazał, że zgodnie z art. 711 § 2 k.p.c. wyrok Sądu polubownego ma moc prawną na równi z wyrokiem Sądu państwowego dopiero po stwierdzeniu przez sąd państwowy jego wykonalności, a nadanie klauzuli wykonalności jest możliwe dopiero po uprawomocnieniu się postanowienia o stwierdzeniu wykonalności. Ponieważ nie został złożony wniosek o stwierdzenie wykonalności i nie zostało wydane w tym przedmiocie postanowienie, brak jest podstaw do nadania wyrokowi w/w Sądu klauzuli wykonalności. Sąd I instancji nie podzielił stanowiska wnioskodawcy, że stosownie do art. IV pkt 2 Konwencji Moskiewskiej wyrok ten należy traktować na równi z prawomocnym orzeczeniem Sądu Państwowego, bowiem strony nie są podmiotami wymienionymi w art. I pkt 3 Konwencji, w kontrakcie nie powołano Konwencji Moskiewskiej dokonując zapisu na sąd polubowny, oraz art. IV pkt 4 Konwencji stanowi, że orzeczenia Sądów arbitrażowych są ostateczne i podlegają wykonaniu bez dalszego postępowania, jeżeli ustawodawstwo państwa, w którym ma swoją siedzibę taki sąd arbitrażowy, nie stanowi inaczej.

Powyższe postanowienie zaskarżył wierzyciel O. w G. i podnosząc, że Konwencja Moskiewska obowiązuje strony z mocy prawa, oraz zarzucając naruszenie art. I pkt 3, art. IV ust. 2 i ust. 4 oraz art. 5 Konwencji Moskiewskiej, wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Wojewódzkiemu w Warszawie.

Sąd Apelacyjny zważył:

Zażalenie jest uzasadnione.

Bezsporne jest, że strony w kontrakcie nr (…) z dnia 3.VIII.1992 r. dokonały zapisu na sąd polubowny. Kraje, w których mają siedziby podmioty gospodarcze będące stronami kontraktu, są stronami Konwencji z dnia 26.V.1972 r. o rozstrzyganiu w drodze arbitrażu sporów cywilnoprawnych wynikających ze stosunków współpracy gospodarczej i naukowo-technicznej /Dz. U. nr 7/74 poz. 37/. Konwencja ta stanowi umowę międzynarodową regulującą sposób rozstrzygania sporów cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami gospodarczymi określonymi w art. I ust. 3 w zakresie przedmiotowo zakreślonym w ust. 1 i 2 tego artykułu. Umowa międzynarodowa wiąże zarówno państwa, które ją ratyfikowały, jak i podmioty, których sferę działalności reguluje. Nie jest zatem konieczne, by w kontrakcie strony powoływały przepisy obowiązującej umowy międzynarodowej jako podstawę sposobu rozstrzygania sporów i wykonania orzeczenia. Wadliwe jest stanowisko Sądu Wojewódzkiego, iż strony nie są podmiotami wymienionymi w art. I pkt 3 Konwencji. Zgodnie z tym przepisem przez organizacje gospodarcze rozumie się mające siedzibę w różnych państwach uczestniczących w Konwencji przedsiębiorstwa, trusty, zjednoczenia, kombinaty, centralne zarządy działające na zasadach rozrachunku gospodarczego, a także instytuty naukowo-badawcze, biura projektowe i konstrukcyjne i innego rodzaju organizacje, będące podmiotami prawa cywilnego. Wyliczenie zatem nie jest wyczerpujące, a sformułowanie „i inne tego rodzaju organizacje będące podmiotami prawa cywilnego” wskazuje na objęcie przepisami Konwencji również tych organizacji gospodarczych, które nie zostały wymienione wprost, a są podmiotami prawa cywilnego działającymi w zakresie stosunków określonych w ustępie 1 i 2 artykułu I. Brak jest podstaw do przyjęcia, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z uwagi na formę prawną swej struktury nie podlega przepisom Konwencji. Sąd Wojewódzki nie wskazał również przyczyn, dla których uznał, że wierzyciel – zjednoczenie – nie spełnia wymogów ustępu 3 art. I. Błędny jest także pogląd, iż w przedmiotowej sprawie należy stosować art. 711 § 2 k.p.c., a zwłaszcza, iż w odniesieniu do wyroków sądów polubownych stale działających przy izbach handlowych stosować należy art. IV pkt 4 Konwencji. Artykuł II Konwencji odmiennie reguluje kwestię właściwości w wypadku sądu arbitrażowego przy izbie handlowej /pkt 1/ i sądu specjalistycznego /pkt 2/, ustanawiając w pierwszym wypadku bezwzględną właściwość sądu arbitrażowego przy izbie handlowej w państwie, na którego terytorium ma siedzibę pozwany, a w drugim wypadku pozostawiając możliwość wyboru sądu  stronom. Odmiennie została także unormowana w stosunku do obu rodzajów sądów kwestia wykonywania orzeczeń. Słusznie podniósł skarżący, że do sądów arbitrażowych przy izbach handlowych zastosowanie ma art. IV pkt 2 stanowiący, że orzeczenia uważa się za uznane bez dalszego postępowania i podlegają one wykonaniu w każdym z państw uczestniczących w tym samym trybie, co prawomocne orzeczenie państwowych sądów Państwa, w którym mają być wykonane, zaś powołany przez Sąd I instancji art. IV pkt 4 ma zastosowanie wyłącznie w wypadku wyroków sądów specjalistycznych /np. Sąd Morski/.

Przedmiotowe orzeczenie jest zatem ostateczne i wobec treści art. IV pkt 2 nie stosuje się trybu postępowania polegającego na stwierdzeniu wykonalności. Należy zatem wobec zrównania wyroków sądów arbitrażowych przy izbach handlowych z wyrokami sądów powszechnych, traktować wyrok takiego sądu arbitrażowego jako tytuł egzekucyjny i rozpoznać sprawę wyłącznie w zakresie nadania klauzuli wykonalności.

Mając na uwadze powyższe należało orzec jak w sentencji na podstawie art. 386 pkt 4 w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

Źródło: Sąd Apelacyjny w Warszawie