id: 20340

1. Jeśli (...) rozstrzygnięcie sprawy należy do sądu polubownego, któremu strony umowy oddały spór pod rozstrzygnięcie, określając ten Sąd w stosownym zapisie na Sąd polubowny to, bez względu na ocenę materialnoprawnego charakteru, czy też źródła roszczenia powoda, tylko ten Sąd polubowny, a nie sąd powszechny w Polsce, władny jest rozstrzygnąć spór.

2. Zgodnie (…) z treścią art. 697 § 2 kpc dopóki strony obowiązuje umowa o poddanie sporu pod rozstrzygnięcie Sądu polubownego, to nie można żądać rozpoznania sporu przez Sąd, który – w razie wpłynięcia doń pozwu – ma wręcz obowiązek w takiej sytuacji pozew odrzucić, a to na podstawie art. 199 § 1 pkt. 4 kpc, o ile tylko stosowny zarzut strona pozwana zgłosiła z zachowaniem wymogów art. 202 zd. 1 kpc.

Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

z dnia 11 grudnia 1996 r.

I Acz 1007/96

Sąd Apelacyjny w Gdańsku w składzie:

SSA Z. Kwaśniewski (przewodniczący, sprawozdawca)

SSA M. Kaczmarek

SSA B. Kamiński

po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 1996 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa […] przeciwko […] w likwidacji o wydanie na skutek zażalenia powoda od postanowienia Sądu Wojewódzkiego w Gdańsku z dnia 26 czerwca 1996 r. sygn. akt […] postanawia oddalić zażalenie.

Uzasadnienie

Powód skarży się na postanowienie Sądu Wojewódzkiego w Gdańsku z dnia 26 czerwca 1996 r. […], którym Sąd ten odrzucił pozew na podstawie przepisu art. 199 § 1 pkt. 4 kpc oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego koszty zastępstwa procesowego.

Żalący się zarzuca zaskarżonemu postanowieniu niewyjaśnienie kwestii popełnienia przez pozwanego czynu niedozwolonego, którego w ocenie powoda pozwany się dopuścił i co uzasadniać ma jurysdykcję sądów polskich na podstawie art. 35 kpc.

Sprzeczności istotnych ustaleń Sądu z zebranym materiałem dopatruje się skarżący w przyjęciu przez Sąd, że […] był należycie umocowany do podpisania umowy czarteru statku na czas.

Wreszcie powód zarzuca naruszenie art. 698 kpc przez przyjęcie ważności klauzuli arbitrażowej czarterpartii podpisanej przez […].

Wskazując na powyższe podstawy zaskarżenia powód wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpatrzenia.

W uzasadnieniu zażalenia skarżący wywodzi, że przepis art. 35 kpc jest podstawą dla dochodzenia jego roszczeń przed sądami polskimi, a podnoszona przezeń kwalifikacja zachowania pozwanego jako deliktu przeciwstawia się ograniczeniu się przez Sąd tylko do badania czarterpartii i klauzuli arbitrażowej.

Powód określa mianem „dyskusyjnego” stwierdzenie Sądu I instancji, iż pełnomocnictwo […] nie miało charakteru ogólnego, a nadto, zaprzecza ustaleniu Sądu, iż został skutecznie poinformowany o pełnomocnictwie […], mimo iż był stroną umowy czarteru na czas.

Naruszenie art. 698 kpc dopatruje się skarżący w tym, że Sąd uznał skuteczność umownego zapisu na sąd polubowny mimo, że pozwany nie przedstawił powodowi pełnomocnictw swojego pełnomocnika. Zdaniem powoda deliktowy charakter roszczenia wydobywczego przesądzać ma o rozstrzygnięciu sprawy przez sąd polski.

Z kolei pozwany w piśmie procesowym z 15.XI.1996 r., nazwanym „Odpowiedź na zażalenie”, wniósł o oddalenie zażalenia oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania za instancję odwoławczą. Pozwany twierdzi, że Sąd I instancji prawidłowo ustalił, że […] był umocowany do zawarcia umowy czarteru, zawierającej klauzulę arbitrażową w pkt. 33 i w pkt. 26a II czarteru. Zdaniem pozwanego, skoro strony w klauzuli arbitrażowej poddały wszelkie spory rozpoznawaniu przez londyński Sąd Arbitrażowy, to rozpoznaniu również i w tym trybie podlega roszczenie powoda zgłoszone w niniejszej sprawie.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Zażalenie powoda nie zasługuje na uwzględnienie.

Chybiony jest zarzut skarżącego, iż deliktowy charakter roszczenia skutkować musi uznaniem, że rozstrzygnięcie sprawy należy do właściwości sądów powszechnych w Polsce.

Wbrew twierdzeniu powoda przepis art. 35 kpc nie przesądza bowiem o jurysdykcji sądów polskich, ale jest przepisem określającym jedynie właściwość przemienną sądów powszechnych w Polsce, powołanych do rozpoznawania spraw cywilnych z mocy art. 2 § 1 kpc. Ocenę dopuszczalności stosowania art. 35 kpc. musi więc poprzedzać wcześniejsze przesądzenie o tym, że rozstrzygnięcie sprawy należy w ogóle do sądu powszechnego, a nie do innego organu.

Jeśli natomiast rozstrzygnięcie sprawy należy do sądu polubownego, któremu strony umowy oddały spór pod rozstrzygnięcie, określając ten Sąd w stosownym zapisie na Sąd polubowny to, bez względu na ocenę materialnoprawnego charakteru, czy też źródła roszczenia powoda, tylko ten Sąd polubowny, a nie sąd powszechny w Polsce, władny jest rozstrzygnąć spór.

Zgodnie bowiem z treścią art. 697 § 2 kpc dopóki strony obowiązuje umowa o poddanie sporu pod rozstrzygnięcie Sądu polubownego, to nie można żądać rozpoznania sporu przez Sąd, który – w razie wpłynięcia doń pozwu – ma wręcz obowiązek w takiej sytuacji pozew odrzucić, a to na podstawie art. 199 § 1 pkt. 4 kpc, o ile tylko stosowny zarzut strona pozwana zgłosiła z zachowaniem wymogów art. 202 zd. 1 kpc, co w sprawie niniejszej miało miejsce.

Chybiony jest również zarzut powoda kwestionujący skuteczność zapisu na sąd polubowny w umowie czarterowej, a oparty na twierdzeniu wadliwego umocowania […] do działania w imieniu pozwanego kontrahenta powoda.

O braku skuteczności udzielonego […] pełnomocnictwa nie może bowiem przesądzać okoliczność, czy powód został, czy też nie został poinformowany listem o pełnomocnictwach […]. W stosunku pełnomocnictwa skutecznym źródłem umocowania jest bowiem jedynie jednostronne oświadczenie woli reprezentowanego, a więc mocodawcy, który musi powiadomić jedynie swego pełnomocnika o treści udzielonego mu umocowania. Natomiast powiadamianie osób trzecich, w tym swych potencjalnych kontrahentów, o osobie pełnomocnika i treści udzielonego mu pełnomocnictwa, nie stanowi przesłanki przesądzającej o ważności tej jednostronnej czynności prawnej.

Nie można również uznać za trafny zarzutu kwestionującego skuteczność umocowania […] opartego na twierdzeniu o braku właściwej formy udzielenia pełnomocnictwa.

Sąd Wojewódzki przekonująco uzasadnił na str. 4 /k. 218v/ swój pogląd, że pełnomocnictwo […] nie było pełnomocnictwem ogólnym, tylko pełnomocnictwem do dokonania określonych czynności, dla dokonania których nie była wymagana forma szczególna. Takie stanowisko Sądu I instancji znajduje potwierdzenie zarówno w treści dokumentu na k. 118 akt, jak również w zeznaniach śwd. […] /k. 211-213 akt/ będącego zarazem jednoosobowym Zarządem uprawnionym do samodzielnego działania w imieniu pozwanej spółki /k. 116 akt/.

Brak pisemnej formy udzielenia […] pełnomocnictwa nie może w tej sytuacji przesądzać o jego bezskuteczności.

W rezultacie należało uznać, że między stronami doszło do skutecznego zawarcia umowy czarteru na czas, a więc i do dokonania w niej zapisu na sąd polubowny, zawartego w pkt. 26, a więc stanowiącym integralną część umowy /k. 132/.

Jedynie marginesowo można dodać, że sam powód określa siebie jako: „… strona umowy czarteru na czas…” /str. 3 zażalenia, k. 223/, co oznacza pośrednio przyznanie, że kontrakt ten został w istocie między stronami zawarty.

W tej sytuacji nie jest trafny zarzut naruszenia art. 698 kpc, bowiem nie można podzielić stanowiska skarżącego, iż nawet uznanie za ważną umowy czarterowej nie wyklucza bezskuteczności samego jej zapisu na sąd polubowny. Nie ma bowiem żadnych podstaw do akceptacji poglądu powoda, iż brak przedstawienia mu przez pozwanego pełnomocnictwa jego pełnomocnika skutkuje jedynie bezskuteczność zapisu na sąd polubowny, przy uznaniu umowy za ważną w pozostałej jej części.

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji, działając na podstawie art. 385 kpc w związku z art. 397 § 2 kpc.

Źródło: Sąd Apelacyjny w Gdańsku