id: 20346

1. Nie może ulegać wątpliwości, że do dokonania skutecznego zapisu na sąd polubowny nie jest wystarczające pełnomocnictwo ogólne, bowiem czynność ta przekracza zakres zwykłego zarządu.

2. Umieszczenie klauzuli o zapisie na sąd polubowny we wzorze umowy stanowiącym załącznik do zarządzenia wydanego przez Prezesa Agencji należy traktować jako pełnomocnictwo szczególne dla osób upoważnionych do zawierania umów dzierżawy do dokonywania zapisu na sąd polubowny w sposób ważny.

Postanowienie Sądu Wojewódzkiego w Warszawie

z dnia 5 października 1998 r.

I ACz 562/98

Sąd Wojewódzki w Warszawie w składzie następującym:

SSA A. Owczarek (przewodniczący)

SSA M. Podogrodzki

SSA M. Szulc (sprawozdawca)

po rozpoznaniu w dniu 5 października 1998 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa Oddziału Terenowego w O. przeciwko "[...]" Spółce z o.o. w G. i J. K. o zapłatę na skutek zażalenia powódki od postanowienia Sądu Wojewódzkiego w Olsztynie z dnia 11 marca 1998 r. sygn. akt IC 515/97 postanawia:

oddalić zażalenie

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 11.03.98 r. sygn. akt IC 515/97 Sąd Wojewódzki w Olsztynie uchylił nakaz zapłaty Sądu Rejonowego w Olsztynie w sprawie V Ng 650/96 z dnia 18.10.95 r. wobec spółki z o.o. "[...]" w G., i w tym zakresie pozew odrzucił oraz odmówił odrzucenia pozwu w stosunku do J.K. Ustalił, że zgodnie z § 18 pkt. 1 umowy dzierżawy z dnia 9.07.93 r. wszelkie spory mające powstać w trakcie wykonywania niniejszej umowy strony postanowiły oddać pod rozstrzygnięcie sądu polubownego. W ocenie Sądu I instancji zapis ten jest wiążący dla wydzierżawiającego i dzierżawcy, bowiem spór dotyczy płatności czynszu i to za okres przed rozwiązaniem umowy dzierżawy, wobec czego na podstawie art. 199 § 1 pkt. 4 kpc w zw. z art. 697 § 2 w związku z podniesieniem zarzutów, o których mowa w art. 202 kpc postanowiono jak wyżej.

W stosunku do J. K., który nie był stroną umowy, i którego zapis na sąd polubowny nie dotyczy jako przedstawiciela wekslowego Sąd Wojewódzki odmówił odrzucenia pozwu.

Powyższe postanowienie zaskarżyła Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa Oddział Terenowy w O. i zarzucając, że dyrektorzy oddziału terenowego nie są upoważnieni do dokonania zapisu na sąd polubowny, bowiem jego dokonanie nie mieści się w granicach zwykłego zarządu, a Prezes Agencji Własności Rolnej nie potwierdził zawartego w umowie dzierżawy zapisu na sąd polubowny, wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia.

Sąd Apelacyjny zważył:

Zażalenie nie jest uzasadnione i podniesiony w nim zarzut nie może podważyć prawidłowości rozstrzygnięcia Sądu I Instancji.

Wszystkie rozważania odnieść należy do daty, w której została zawarta pomiędzy powodem, a pozwaną Spółką [...] umowa dzierżawy tj. 9.07.93r.

Jak wynika z pełnomocnictwa Dyrektora Oddziału Terenowego AWR w O., jest to pełnomocnictwo ogólne do dokonywania wszelkich czynności prawnych związanych m. in. z gospodarowaniem mieniem likwidowanych państwowych przedsiębiorstw rolnych.

Zgodnie z art. 98 kc pełnomocnictwo ogólne obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu, natomiast do czynności przekraczających ten zarząd potrzebne jest pełnomocnictwo określające ich rodzaj. Nie może ulegać wątpliwości, że do dokonania skutecznego zapisu na sąd polubowny nie jest wystarczające pełnomocnictwo ogólne, bowiem czynność ta przekracza zakres zwykłego zarządu. Z powołanego przez skarżącą pisma Prezesa Agencji z 16.03.98 r. i 20.02.98 r. wynika, że postanowił on nie potwierdzić zawartych umów o zapis na sąd polubowny. Stanowisko to zostało wyrażone w pismach noszących datę 1998 r. i powołuje ono fakt, że wydawane przez Prezesa Agencji wzory umów ustalone są do użytku wewnętrznego i nie wywołują skutków wobec osób trzecich. Konieczne stało się zatem ustalenie, jakiej treści zarządzenia obowiązywały osoby działające w imieniu Prezesa Agencji. Z nadesłanych przez stronę powodową aktów wynika, że w dacie zawarcia umowy obowiązywało wydane przez Prezesa Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa Zarządzenie Nr 8 z dnia 26.05.92 r. zmienione Zarządzeniem Nr 6/93 z dnia 5.05.93 r. Zarządzenie Nr 8/92 w sprawie ustalenia zasad postępowania i wzorów dokumentów związanych z przejmowaniem i gospodarowaniem mieniem Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa stanowi w § 1 pkt. 1, że ustala się do użytku wewnętrznego AWRSP zasady przejmowania mienia zlikwidowanych państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej oraz gospodarowania mieniem Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, określone w załącznikach 1-5, w pkt 2 wzory umów i regulaminów określone w załącznikach nr 6 - 10 zarządzenia, oraz w pkt. 3 tryb przyjmowania mienia do zasobu oraz wzory dokumentów - załączniki 11 - 19. Zgodnie z § 2 zasady i tryb postępowania określony w załącznikach 1-4 mają charakter obowiązujący wszystkie jednostki, natomiast wzory umów i regulaminów, o których mowa w § 1 pkt. 2 mogą być modyfikowane w zależności od okoliczności faktycznych i prawnych występujących w konkretnej sprawie.

 Załącznik nr 9 stanowi! wzór umowy dzierżawy, który w § 24 zawierał zapis na sąd polubowny. Zarządzenie z dnia 5.05.93 r. Nr 6/93 zmieniło w/w zarządzenie w § 1 w pkt. 1 i nie dotyczy kwestii związanych z pkt. 2 paragrafu 1. W dacie zawarcia umowy obowiązywały zatem załączniki do Zarządzenia nr 8 wymienione w jego § 1 pkt. 2, a wśród nich załącznik nr 9 zawierający wzór umowy o dzierżawę nieruchomości wchodzącej do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.

Ma rację skarżący, iż wzory te obowiązywały wyłącznie pracowników Agencji i nie wywierały skutku wobec osób trzecich. Skoro zarządzenia obowiązywały wszystkich pracowników Agencji, w tym również dyrektorów oddziałów terenowych, a były wydane i podpisane przez Prezesa Agencji, to czynności prawne dokonane zgodnie z zasadami określonymi w tych zarządzeniach pozostają w granicach umocowanie udzielonego przez Prezesa Agencji. Wzory umów stanowiły część integralną zarządzenia Nr 8.

W § 2 zarządzenia Nr 8 ustanowiono zasadę, że wzory umów i regulaminów, o których mowa w § 1 pkt 2 mogą być modyfikowane. Zasadą zatem było, że obowiązują one przy zawieraniu umów, natomiast w wypadku uwzględnienia konkretnych okoliczności faktycznych mogą być modyfikowane przez osoby upoważnione do zawierania umów. Umieszczenie klauzuli o zapisie na sąd polubowny we wzorze umowy stanowiącym załącznik do zarządzenia wydanego przez Prezesa Agencji należy traktować jako pełnomocnictwo szczególne dla osób upoważnionych do zawierania umów dzierżawy do dokonywania zapisu na sąd polubowny w sposób ważny. Taki wniosek wypływa z faktu obowiązywania zarządzenia Nr 8/92 w stosunkach wewnętrznych Agencji i obowiązku przestrzegania zasad w nim określonych przez pracowników Agencji.

 Na marginesie jedynie zauważyć należy błąd w piśmie Prezesa Agencji z dnia 5.02.98 r. /k 154/ co do daty zmiany Zarządzenia Nr 8 poprzez wyłączenie z niego części dotyczącej dzierżawy. Taka zmiana nastąpiła dopiero z datą wydania Zarządzenia Nr 8/95 w dn. 18.07.95 r., ale nie może mieć to wpływu na treść umowy zawartej w dn. 9.07.93 r., zwłaszcza, że umowa ta w żadnej części nie została wypowiedziana.

W ocenie Sądu Apelacyjnego Dyrektor Oddziału Terenowego Agencji działającej na podstawie pełnomocnictwa szczególnego zawartego w Zarządzeniu Nr 8 z dn. 26.05.92 r. ważnie zatem zawarł zapis na sąd polubowny w umowie z dnia 9.07.93 r. mającej za przedmiot dzierżawę gruntów wchodzących do zasobu AWRSP. Pełnomocnictwo do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu musi określać rodzaj tych czynności. W załączniku do Zarządzeń Nr 8 Prezes Agencji wyraźnie sprecyzował rodzaj czynności /§ 24 - k 171/, a nawet ustalił treść umowy o zapis na sąd polubowny. Nie przekreśla charakteru pełnomocnictwa fakt, że zostało ono udzielone nie w jednostkowej i konkretnie wymienionej umowie, a zostało udzielone dla wszystkich umów danego rodzaju.

Sąd Apelacyjny rozważał nadto, czy w wypadku zobowiązania wynikającego z weksla dopuszczalne jest powołanie się na zarzut zapisu na sąd polubowny. Zgodnie z art. 697 kpc strony mogą poddać pod rozstrzygnięcie sądu polubownego spory o prawa majątkowe z wyjątkiem sporów o alimenty i ze stosunku pracy. Mogą to być tylko takie spory o prawa majątkowe, które, o ile nie byłoby zapisu, sąd państwowy rozstrzygnąłby w procesie. Powód dochodził w niniejszej sprawie należności w postępowaniu nakazowym w oparciu o weksel gwarancyjny, którego wydawcą była pozwana ad 1. W momencie, gdy zostały zgłoszone zarzuty od nakazu zapłaty odnoszące się do stosunku podstawowego, a zatem umowy dzierżawy, i sporna należność będzie podlegała badaniu w świetle postanowień umownych, zastosowanie będzie miał zapis na sąd polubowny, zgodnie z którym wszystkie spory które powstaną w trakcie wykonywania umowy poddane będą pod rozstrzygnięcie sądu polubownego.

Zważywszy na powyższe orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 397 § 2 w zw. z art. 385 kpc.

Źródło: Sąd Okręgowy w Warszawie