1. Poddanie sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego w drodze umownego zapisu na sąd polubowny jest co do zasady wiążące tylko w stosunku do stron umowy. Wyjątki od tej zasady muszą mieć wyraźną podstawę ustawową i gruntowne uzasadnienie jurydyczne. Sytuacja taka ma w szczególności miejsce w przypadku cesji praw i obowiązków z umowy na inny podmiot.

2. [Z]apis na sąd polubowny nie może wpływać na sytuację prawną innych dłużników solidarnych, chyba że sami wyrazili zgodę na poddanie sporu pod rozstrzygnięcie takiego sądu, tj. zawarli umowę obejmującą zapis na sąd polubowny lub do niej przystąpili (…).

Postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu

z dnia 29 maja 2013 r.

I ACz 918/13

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu – I Wydział Cywilny w składzie:
SSA Beata Wolfke-Kobzar (przewodniczący, sprawozdawca)
SSA Ewa Głowacka
SSA Sławomir Jurkowicz

po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2013 r. na posiedzeniu niejawnym we Wrocławiu sprawy z powództwa: (...) Spółka Akcyjna we W. przeciwko: (...) Spółka Akcyjna we W. o zapłatę na skutek zażalenia strony powodowej na postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 27 lutego 2013 r. sygn. akt X GC 661/12 postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie.

Uzasadnienie

Zaskarżonym postanowieniem Sąd I instancji odrzucił pozew (...) S.A. przeciwko (...) S.A. o zapłatę wynagrodzenia należnego mu jako podwykonawcy, a wynikającego z umowy zawartej przez powoda z generalnym wykonawcą (...) - Budownictwo sp. z o.o. Swoje roszczenie w stosunku do inwestora (...) S.A. powód wywodził z art. 647 ⁽¹⁾ § 5 k.c. przewidującego solidarną odpowiedzialność inwestora za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę.

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy odrzucił pozew na podstawie art. 1165 § 1 k.p.c., wskazując, że przed wdaniem się w spór pozwany skutecznie podniósł zarzut zapisu na sąd polubowny. Sąd Okręgowy wywodził, że skoro w umowie z dnia 15 listopada 2011 r. powód z generalnym wykonawcą zawarli klauzulę arbitrażową, to z uwagi na solidarną odpowiedzialność inwestora, ma ona zastosowanie również w sporze między podwykonawcą - powodem a   inwestorem - pozwanym.

W zażaleniu na to postanowienie, powód wniósł o jego uchylenie i przekazanie sprawy do rozpoznania przez Sąd I instancji. Skarżący zarzucił naruszenie przez Sąd szeregu przepisów prawa materialnego i procesowego, tj. art. 202 k.p.c., art. 1161 § 1 k.p.c., art. 1165 § 1 k.p.c. oraz art. 375 § 1 k.c. i art. 647¹ § 5 k.c.

Powód podkreślił, że właściwości sądu polubownego poddały się inne strony niż strony niniejszego procesu i dlatego w tym przypadku należy skorzystać z właściwości ogólnej sądu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie podlegało uwzględnieniu.

Sąd Apelacyjny nie podziela zapatrywania Sądu Okręgowego, iż skoro roszczenie dochodzone niniejszym pozwem ma źródło w przywołanej umowie, nr (...), przewidziany w niej zapis na sąd polubowny znajduje zastosowanie w relacji powoda z pozwanym.

Przedmiotowa umowa została zawarta przez powoda z podmiotem, który nie jest stroną niniejszego procesu. Poddanie sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego w drodze umownego zapisu na sąd polubowny jest co do zasady wiążące tylko w stosunku do stron umowy. Wyjątki od tej zasady muszą mieć wyraźną podstawę ustawową i gruntowne uzasadnienie jurydyczne. Sytuacja taka ma w szczególności miejsce w przypadku cesji praw i obowiązków z umowy na inny podmiot.

Pozwany z mocy ustawy odpowiada solidarnie za zobowiązania (...) - Budownictwo sp. z o.o., wynikające z zawartej przez ten podmiot z powodem umowy o roboty budowlane. Przewidziane przepisami prawa uprawnienie dłużnika solidarnego do obrony z powołaniem się nie tylko na zarzuty przysługujące mu osobiście względem wierzyciela, ale również na takie, które ze względu na sposób powstania lub treść zobowiązania są wspólne wszystkim dłużnikom, ograniczone jest wyłącznie do zarzutów materialnoprawnych, których celem jest zakwestionowanie prawa podmiotowego drugiej strony lub przeciwstawieniu mu własnego prawa podmiotowego. Na gruncie procesowym zasadą jest natomiast, że czynności procesowe poszczególnych dłużników solidarnych nie wywierają skutku wobec pozostałych, z wyjątkiem współuczestnictwa jednolitego, z którym nie mamy do czynienia w niniejszym postępowaniu. Zarzut właściwości sądu polubownego ma charakter procesowy, co wyklucza możliwość skorzystania z tego zarzutu przez dłużnika solidarnego, który nie jest stroną umowy poddającej rozstrzygnięcie sporów pod orzecznictwo tego sądu. Innymi słowy, zapis na sąd polubowny nie może wpływać na sytuację prawną innych dłużników solidarnych, chyba że sami wyrazili zgodę na poddanie sporu pod rozstrzygnięcie takiego sądu, tj. zawarli umowę obejmującą zapis na sąd polubowny lub do niej przystąpili (por. uchwała SN z dnia 13 lipca 2011 r. III CZP 36/11).

Skoro pomiędzy pozwanym a związanym z nim umową generalnym wykonawcą nie zachodzi współuczestnictwo materialne jednolite, możliwe jest odmienne rozstrzygnięcie sprawy w stosunku do każdego z tych podmiotów. Rozpoznając zbliżone zagadnienie prawne, Sąd Najwyższy wypowiedział jednoznaczny pogląd, że w wypadku współuczestnictwa dowolnego nie ma przeszkód, żeby sprawa toczyła się przed sądem przeciwko jednemu podmiotowi, a przeciwko innemu mogła w ogóle się nie toczyć, lub toczyć się przed innym sądem lub organem właściwym do jej rozpoznania (por. uchwała SN z dnia 24 lutego 2005 r.).

W świetle powyższego nie ulega wątpliwości, że pogląd Sądu I instancji o związaniu stron niniejszego procesu zapisem na sąd polubowny zawartym w umowie powoda z generalnym wykonawcą pozostaje w sprzeczności z przepisami, które powód przywołuje w zażaleniu. W konsekwencji odrzucenie pozwu nie było uzasadnione i dlatego na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

Źródło: http://www.orzeczenia.ms.gov.pl