id: 20053

1. Do rozstrzygania sporów o prawa prywatne powołane są sądy powszechne, o ile sprawy te z mocy ustaw nie są przekazane innym sądom lub władzom (art. 2 k. p. c.), możność zaś zawarcia przez strony umowy o oddanie sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego (art. 8 i 479 § 1 k. p. c.) uzależniona jest od szeregu przepisów, wyszczególnionych w art. 480 i nast. k. p. c., których zachowanie jest nieodzownym warunkiem uzyskania przez wyrok sądu polubownego mocy prawnej narówni z wyrokiem sądu państwowego (art. 501 § 2 k. p. c.).

2. Ze względu na rygorystyczne przepisy, dotyczące dopuszczalności rozstrzygnięcia przez sąd polubowny sporów, w zasadzie poddanych pod rozpoznanie sądów państwowych, nieważne są wszelkie umowy, których mocą strony dążą do zabezpieczenia wykonania ewentualnego rozstrzygnięcia sądu polubownego, nie odpowiadającego warunkom, przewidzianym w ustawie, albowiem dopuszczenie takich umów stwarzałoby możność obejścia przepisów, niezbędnych dla uzyskania przez wyrok sądu polubownego mocy obowiązującej, tudzież dla przewidzianej przez prawo kontroli sądów państwowych, czy wyrok lub ugoda treścią swą nie ubliża porządkowi publicznemu, lub dobrym obyczajom (art. 502 k.p.c.).

Orzeczenie Sądu Najwyższego

z dnia 20 września 1935 r.

C I 824/35

Skład orzekający:

SSN B. Pohorecki (przewodniczący)

SSN W. Miszewski

SSN E. Krotowski (sprawozdawca)

Sąd Najwyższy w sprawie Abrama H. przeciwko Joskowi F. i innym o 900 zł po rozpoznaniu skargi kasacyjnej powoda na wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 18 października 1934 r. skargę kasacyjną oddalił.

Uzasadnienie:

Sąd Grodzki z powództwa Abrama H. zobowiązał Chaima – Wolfa O. do wydania powodowi weksli na sumę 900 zł, podpisanych in blanco przez Joska F., i zasądził w razie niewydania tych weksli od Joska F. i Chaima – Wolfa O. solidarnie na rzecz powoda 900 zł z % i kosztami. Na skutek skargi apelacyjnej pozwanego Joska F. Sąd Okręgowy powództwo przeciwko temuż Joskowi F. oddalił.

W skardze kasacyjnej powód Abram H. zarzucił Sądowi Okręgowemu naruszenie art. 404 i 411 k. p. c. oraz art. 1134 i 1152 k. c. przez oddalenie roszczeń, objętych pozwem, na tej podstawie, że w przypadku nie było formalnego zapisu na sąd polubowny, przewidzianego w art. 1367 i nast. u. p. c., chociaż przytoczona okoliczność nie mogła mieć znaczenia w zgłoszonym sporze, dotyczącym karty wadjalnej, zastrzeżonej w umowie stron, oraz przez odrzucenie dowodu ze świadków, powołanych dla ustalenia uchylenia się pozwanego Joska F. od wykonania umowy, chociaż pozwany Josek F. na rozprawie w dniu 18 października 1934 r. również powołał się na dowód ze świadków w celu stwierdzenia rzekomej winy skarżącego odnośnie do niewykonania rozstrzygnięcia sądu rozjemczego.

Do rozstrzygania sporów o prawa prywatne powołane są sądy powszechne, o ile sprawy te z mocy ustaw nie są przekazane innym sądom lub władzom (art. 2 k. p. c.), możność zaś zawarcia przez strony umowy o oddanie sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego (art. 8 i 479 § 1 k. p. c.) uzależniona jest od szeregu przepisów, wyszczególnionych w art. 480 i nast. k. p. c., których zachowanie jest nieodzownym warunkiem uzyskania przez wyrok sądu polubownego mocy prawnej narówni z wyrokiem sądu państwowego (art. 501 § 2 k. p. c.).

Taki stan rzeczy miał również miejsce i pod działaniem obowiązującej w czasie zawarcia przez stronę spornej umowy ustawy postępowania cywilnego.

Ze względu na rygorystyczne przepisy, dotyczące dopuszczalności rozstrzygnięcia przez sąd polubowny sporów, w zasadzie poddanych pod rozpoznanie sądów państwowych, nieważne są wszelkie umowy, których mocą strony dążą do zabezpieczenia wykonania ewentualnego rozstrzygnięcia sądu polubownego, nie odpowiadającego warunkom, przewidzianym w ustawie, albowiem dopuszczenie takich umów stwarzałoby możność obejścia przepisów niezbędnych dla uzyskania przez wyrok sądu polubownego mocy obowiązującej, tudzież dla przewidzianej przez prawo kontroli sądów państwowych, czy wyrok lub ugoda treścią swą nie ubliża porządkowi publicznemu, lub dobrym obyczajom (art. 502 k. p. c.).

Skoro przeto z ustaleń zaskarżonego wyroku wynika, że sporne weksle, których wydania żądał skarżący, wystawione zostały przez pozwanego Joska F. i złożone u współpozwanego Chaima Wolfa O. na skutek umowy, której mocą skarżący i pozwany Josek F. zobowiązali się wykonać ewentualne rozstrzygnięcia nieformalnego sądu polubownego co do sposobu wyjścia z niepodzielności nieruchomości, stanowiącej własność stron, a więc z tytułu umowy nieważnej, Sąd Okręgowy słusznie uznał, że należność ze spornych weksli, jako pozbawionych prawnej przyczyny, nie może być skutecznie dochodzona, upada przeto podstawowy zarzut skargi kasacyjnej.

Uznając, że w okolicznościach sprawy wydanie weksli, jako zabezpieczenie umowy z mocy prawa nieważnej, nie mogło mieć żadnych skutków, Sąd Okręgowy słusznie oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu ze świadków, powołanych dla stwierdzenia uchylania się pozwanego od wykonania tej umowy

Wobec bezpodstawności zarzutów skarga kasacyjna została oddalona.

Źródło: Zb. O. 1936 poz. 156