1. Istota sądownictwa polubownego sprowadza się do trzech zasad: (i) niepaństwowym charakterze sądownictwa, (ii) zgodnej woli stron jako źródle umocowania do rozstrzygnięcia sporu oraz (iii) zrównaniu mocy prawnej wyroku sądu polubownego z mocą prawną wyroku sądu państwowego.

2. Orzeczenie sądu państwowego o uznaniu wyroku sądu polubownego lub stwierdzeniu jego wykonalności prowadzi do nadania temu wyrokowi takiej samej mocy, jaką mają orzeczenia sądów państwowych, co jednoznacznie potwierdza art. 1212 § 1 k.p.c. Takie orzeczenie, dzięki związanemu z nim orzeczeniu sądu państwowego, powinno być traktowane w obrocie tak samo, jak każde inne orzeczenie sądu państwowego, w tym korzysta z przymiotów wskazanych w art. 365 § 1 k.p.c.

3. Postępowanie ze skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego ma na celu wyłącznie zweryfikowanie twierdzeń skarżącego o wystąpieniu przytoczonych w skardze podstaw przewidzianych w art. 1206 § 1 pkt 2 k.p.c. oraz ocenę, czy nie zachodzi któraś z przesłanek przewidzianych w art. 1206 § 2 pkt 2 k.p.c.

4. [O] ważności i skuteczności zapisu na sąd polubowny decydują przepisy obowiązujące w chwili sporządzania zapisu (…).

5. [W] treści zapisu [na sąd polubowny – dop. red.] wskazuje się nie określone indywidualnie strony sporu, lecz stosunek prawny lub przedmiot sporu, stąd też w wyniku zapisu oznaczone roszczenia (wierzytelności) uzyskują tę właściwość, iż spory o nie podlegają orzecznictwu sądu polubownego.

6. [S]koro stosunek prawny został poddany pod rozstrzygnięcie sądowi polubownemu, to sąd polubowny utrzymuje swoją kompetencję do jego rozstrzygnięcia, jednakże wskutek cesji cedent co do zasady traci możliwość dysponowania roszczeniem w znaczeniu materialnoprawnym, w istocie traci zdolność ugodową.

7. Klauzula porządku publicznego obejmuje zarówno podstawowe zasady porządku prawnego o charakterze procesowym, jak i materialnoprawnym. Porządek publiczny w płaszczyźnie procesowej może być podstawą oceny wyroku sądu polubownego w dwóch aspektach. Po pierwsze, ocenie podlega zgodność procedury, która doprowadziła do wydania wyroku sądu polubownego z podstawowymi procesowymi zasadami porządku prawnego, a po drugie, skutki wyroku arbitrażowego z punktu widzenia ich zgodności z procesowym porządkiem publicznym, tj. czy dają się pogodzić z systemem prawa procesowego. Z kolei naruszenie przez sąd polubowny prawa materialnego właściwego dla rozstrzygnięcia stosunku prawnego, z którego wynikł spór poddany pod osąd sądu polubownego, uzasadnia uchylenie jego wyroku jedynie wtedy, gdy łączy się z pogwałceniem podstawowych zasad porządku prawnego. Jednocześnie w przypadku braku zgodności orzeczenia z podstawowymi zasadami porządku prawnego nie chodzi o to, aby orzeczenie to było zgodne ze wszystkimi bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa, ale o to czy wywarło ono skutek sprzeczny, nie dający się pogodzić z podstawowymi zasadami krajowego porządku prawnego (…).

8. Zasada wykładni oświadczeń woli mieści się w klauzuli porządku publicznego. (…) do podstawowych zasad materialnoprawnego porządku publicznego zalicza się również m.in. zasadę swobody umów.

1. Jak wynika z tytułu księgi III i z pierwszego zdania art. 510 k.p.c. skarga przewidziana w tym rozdziale służy tylko na wyroki sądu polubownego i w drodze skargi tej można żądać tylko uchylenia wyroku. Rozciągnięcie w drodze analogii skargi także na ugody nie wchodzi w grę, skoro udział sądu polubownego przy zawieraniu jej ogranicza się do jej przyjęcia i udokumentowania, a zatem ugoda nie zawiera żadnych elementów składających się na istotę wyroku jako rozstrzygnięcia sądowego.

2. [S]trona kwestionująca zasadnie ważność ugody nie jest bynajmniej nią związana, tylko że nieważności dochodzić powinna ona nie z powołaniem się na art. 510 k.p.c., lecz na innej drodze. Nadawać się będzie na ten cel powództwo o ustalenie nieważności ugody albo powództwo oparte na art. 573 k.p.c., jeżeli strona pragnie ograniczyć się do pozbawienia ugody jej wykonalności, przy czym w tym przypadku ograniczenia terminowe z art. 573 § 1 pkt 2 nie wchodzą w grę, gdyż pozostają one w ścisłym związku z powagą rzeczy osądzonej wyroku, której ugody nie posiadają.

3. Nieważność absolutna, która pozbawiłaby wyrok lub ugodę charakteru czynności sądowej nawet bez potrzeby ich zaskarżenia, zachodziłaby wówczas, gdyby jako sędziowie polubowni zasiadały osoby, które nie były w ogóle do tego powołane.

4. Z mocy art. 508 § 1 k.p.c. z wyrokami sądu państwowego zrównane są tak wyroki sądu polubownego, jak i ugody przed sądem tym zawarte. Wywołują one zatem w zakresie zobowiązania do złożenia oświadczeń woli takie same skutki, jak wyroki sądu państwowego.

1. Ugoda zawarta przed sądem polubownym stoi na równi z wyrokiem Sądu państwowego, ale tylko o tyle, o ile chodzi o jej wykonalność i skuteczność jako tytułu egzekucyjnego (art. 501 § 2 i art. 527 p. 3 k.p.c.), nie posiada ona jednak powagi rzeczy osądzonej co do kwestii nią uregulowanych, gdyż powagę tę przyznaje ustawa wyraźnie tylko prawomocnym wyrokom i na inne tytuły wykonawcze to uprawnienie rozciągnięte być nie może (art. 382 k.p.c.)

2. Skoro (…) sprawa, przekazana do rozstrzygnięcia Sądowi polubownemu (…), została załatwiona ugodą (…), został zapis na Sąd polubowny skonsumowany i istnieje tylko ugoda (…).